Elon Musk Tesla ile Öldürücü Darbeyi Vuruyor

Bora Özkent
5 min readJan 25, 2023

--

Son günlerde Tesla ile ilgili konuşulan tek şey var: Fiyat indirimleri.

Tesla gerçekten de fiyatları geçen yılın son aylarından itibaren çok sert düşürdü. Bu önce Çin’de başladı. Ardından indirimler Amerika’ya sıçradı.

Yeni yılla beraber Amerika’daki fiyatlar iyice delirmiş durumda. Bir de bunun üzerine çok sıkı vergi teşvikleri var, ABD’de araç başına 7500 dolara kadar vergi indirimleri tanımlandı.

Sonuçta Tesla araçlar epey ucuzladı. Düşünsenize, Tesla’nın fiyatını Toyota Camry ile kıyaslayanlar var. Teslalar artık Toyota Camry ile rekabet edebiliyor.

Peki Elon Musk ne yapmaya çalışıyor dersiniz?

Bazıları, ‘’talep çok daraldı indirimlere mecbur kaldı’’ diyor.

Bazıları ise ‘’hayır bu bir stratejik hareket ve Tesla büyük bir oyunun peşinde’’ iddiasında.

Ben Elon Musk’ın büyük oyunun peşinde olduğunu düşünenlerdenim.

Eğer haklıysam, tarihi bir dönüm noktasındayız ve Tesla bambaşka bir oyuncu olmaya doğru evriliyor.

Hadi gelin konuyu detaylıca inceleyelim

Tesla’da Neler Olacak?

Önce bazı örnek fiyatlar vereyim:

  • Tesla’da Model Y Long Range’in, yani uzun menzilli aracın fiyatı -vergi teşvikleri de eklenince- 66.000 dolardan 45.000 dolara inmiş durumda.
  • Teslanın giriş seviyesi aracı olan Model 3 Rear-Wheel Drive’da -vergi teşvikleri de eklenince- ise fiyat 47.000 dolardan 37.000 dolara indi.

Peki Tesla bu kadar fiyat indirimine rağmen kar marjını koruyabilir mi?

Muhtemelen bir miktar kar marjı kaybı olacak ama bazı hesaplamalar bize şunu gösteriyor:

Tesla, geçen sene adım adım devreye alınmaya başlanan Berlin ve Teksas fabrikalarında tam kapasiteye yeni ulaşıyor. Buralarda tam kapasiteye ulaştıkça maliyetlerin geriye doğru gideceği ve kar marjlarının artacağı kesin.

Bazı analistlere göre buralardaki verim farkları Tesla’nın fiyat düşürmeden doğan kar marjı kayıplarının bir bölümünü telafi edebilir.

Bir başka analiz de şunu gösteriyor: Tesla’nın hammadde girişlerinde ciddi maliyet avantajları doğacak gibi gözüküyor. Çünkü dünyada deflasyonist bir döneme girdik. Uzun süredir emtia fiyatları da geriye doğru gidiyor.

Analistler bunların da Tesla’ya olumlu yansıyacağını söylüyorlar.

Tüm bunların üzerine Tesla’nın yazılım satma ihtimali de var. Çünkü otonom sürüş yazılımını 15.000 dolar gibi bir ekstra fiyat ile satılıyor. Kaç araçta bu yazılımın satılacağını kestirmek zor ama kar marjları üzerinde bir etkisinin olacağı kesin.

Tesla bir yandan da Megapack ismini veren büyük bataryam satışlarını artırıyor. Bu alandaki üretim kapasitesi oldukça genişletilmiş durumda. Burada da kar marjına katkı, bu çeyrekte değilse de önümüzdeki çeyreklerde yoğun şekilde gelecek ve böylece Tesla artık sadece sadece otomobillerden gelen kara mahkum kalmayacak.

Bu görüşlerin matematiğini yapmak zor, çok fazla değişken var. Ama şunu rahatlıkla söyleyebiliriz; Tesla fiyatlarda yarattığı düşme kadar kar marjlarında kayıp yaşamayacak.

Ama yazının girişinde bahsettiği büyük oyunun detaylarına biraz girersek Tesla’nın bu hamlesiyle müthiş bir pazar genişlemesine yöneldiğini düşünebiliriz.

Görseldeki grafik ABD’de 2021 yılında araç fiyatlarının nerelere oturduğunu gösteriyor.

Grafiğin alt kısmında 0'dan 140.000 dolara uzanan fiyatlar görebilirsiniz. Dikey eksende ise farklı fiyat dilimlerindeki araçların ABD piyasasındaki payları verilmiş.

Geçen seneye kadar Tesla’nın araçlarının çok büyük bir bölümünün yer aldığı pazar 60.000 dolar ile 100.000 dolar aralığında. Yani oldukça küçük bir pazarda mücadele etmiş Tesla.

ABD otomobil pazarı 60.000 dolar ile 40.000 dolar arasında büyüyor, 40.000 doların altında ise adeta çıldırıyor grafik. Pazarın büyük bölümünün yer aldığı 40.000 doların altındaki alanda Toyota Corolla gibi araçlar var.

Eğer Tesla 40.000 doların altına doğru sarkarsa, bir anda pazarı genişliyor. Biz buna girişimcilik dilinde Toplam Erişilebilir Pazar Genişlemesi diyoruz.

Yani daha fazla insan daha ekonomik bir şekilde Tesla otomobilleri satın alabilir hale geliyor. Bunun yaratacağı pazar genişlemesi harika.

Bütün bu bilgiler ışğında karmaşık bir matematik denklemi çözmemiz gerekiyor:

“Tesla fiyatları indirdi, kar marjları biraz geriledi. Bir yanda hacim artışları var. Bu hacim artışlarından gelecek ekstra kar bu zararları telafi edebilir mi?”

Bence evet Tesla hala çok edebilir. Ama aslında daha önemli bir mesele var; Tesla bu sayede araç parkını müthiş büyütecek gibi görünüyor.

Otomobil sektöründeki en kritik başarı kriteri ölçektir. Eğer üretim ve satış adetlerinizde ölçeklenebilirseniz, çok kuvvetli hale gelir, muazzam maliyet avantajları elde edersiniz.

Tesla’nın fiyat indirimleriyle ortaya attığı iddia şu: ‘’Öyle bir ölçekleneceğim ki araçlarımın üretim adetlerini geçen yıl olan 1 milyon 300 binden bu yıl 2 milyona çıkaracağım.’’

Otomobil sektöründe bir modelin kümülatif üretim adedini her ikiye katladığınızda bir araç başına düşen maliyet %15 civarında düşer. Daha verimli tedarik zinciri yönetimi, öğrenme eğrisi sonuçları ve daha verimli süreç yönetimleri gibi etmenler maliyet avantajını yaratır.

Tıpkı daha evvel Ford T modelde olduğu gibi… Bildiğiniz gibi Ford Model T’nin piyasaya çıkarılmasından sonra uzun yıllar dünyanın en hızlı büyüyen ve en karlı şirketi oldu.

Tesla işte tam şu anda bu kapıları zorluyor ve Ford T’nin yolundan gitmeye çalışıyor.

Ama Elon Musk’ın şapkasından çıkaracağı tavşanlar da var.

Bunlardan en önemlisi, uzun zamandır üzerinde konuşulan ama piyasaya ne zaman çıkacağı henüz bilinmeyen 3. Nesil Tesla platformu.

240–250 mil civarı menzile sahip olacak bu platformdaki araçları 25 bin dolarlar civarında satmayı planlıyor Musk.

Eğer bu gerçekleşirse kıyametler kopar.

Düşünün, şu an Avrupa’da 200 mil menzilli araçlar 30 bin Euro’nun üzerinde satılıyor. Tesla ise bunu 18–20 bin euro dilimine oturtacağını düşünüyor. Böylece pazarın %50 — %60'ına satabileceği bir araca sahip olmuş olacak.

Hatırlatırım: Başka hiçbir elektrikli araç satıcısı bu güçte ve ölçekte değil. Sadece Çin Şirketi olan BYD Auto var.

Fakat BYD’nin kar marjları çok düşük. Üstelik BYD, ABD’ye giremiyor çünkü bu biraz önce bahsettiğim vergi indirimleri sadece Amerika’da üretilen araçlar için geçerli.

Görünen o ki büyük bir devrimin eşiğindeyiz.

Bunun finansal sonuçlarını şu anda öngörmek zor.

Eğer kar marjlarında çok sert düşmeler olursa Tesla hisselerini epey kötü etkiler. Ama kar marjları bir yerde tutunup toplam karlılık yükselirse -hatta düşememesi bile yeterli- o zaman Tesla hisseleri uçacak demektir.

Çünkü bu bize Tesla’nın 2030 yılı için öngördüğü 20 milyonluk satış hedefine ulaşabileceğini gösterir. Bu da dünya otomobil pazarının %30'u demek.

Evet, zaman zaman olaylara stratejik olarak bakabilmemiz gerekiyor ve stratejik baktığımızda ben Tesla’nın tarihinde hiç olmadığı kadar kuvvetli bir yere doğru evrildiğini görüyorum.

Elbette sizlerin görüş ve yorumlarını da çok merak ediyorum.

Benzer içeriklerden ilham almak ve büyüme yolculuğunuzda hızlanmak isterseniz, hemen buradan ücretsiz bültenimize üye olabilirsiniz.

Kendinize daha başarılı, mutlu ve refah içinde bir yaşam hediye etmek isterseniz; Haddini Aş Kulübü’nde sizi bekliyoruz.

--

--

Bora Özkent

Sınırları zorlayan herkesin büyük şeyler başarabileceğine ve hayallerindeki hayatı yaşayabileceğine inanıyorum. İçeriklerimle size ilham vermeyi istiyorum.